Ziek in je vrije tijd? Pak je werk dan aan!

Ken jij dat ook? Heb je wekenlang hard gewerkt om een project af te ronden, heb je je werkzaamheden netjes overgedragen aan collega’s en kan je vakantie beginnen, word je na twee dagen geveld door een griepje, een onbestemde algehele malaise of een virus die je enkele dagen aan het bed gekluisterd houdt. Je voelt je moe en rillerig. En als je dan na een weekje bent opgeknapt, is het alweer bijna zover dat je je begint druk te maken over al het werk dat na je vakantie op je ligt te wachten. Had je dat de vorige vakantie niet ook al?

Er zijn zelfs grote groepen mensen die in het weekend steevast wakker worden met een stevige hoofdpijn en daarbij allerlei kwaaltjes ondervinden die zondagavond pas weer verdwijnen, net op tijd … voor een nieuwe werkdag. Ben jij ook altijd ziek in je vrije tijd. Ben je een soort ‘omgekeerd Kortjakje’? Dan wordt het misschien eens tijd om je werk onder de loep te nemen en actie te ondernemen!

Na werk komt ontspanning

Na werk komt ontspanning. En dat hebben we hard nodig. Een rustpunt in de week en in het jaar ontspant het lichaam en de geest en geeft ons de kans om nieuwe energie op te doen. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat in het weekend en tijdens vakanties onze hartslag en bloeddruk dalen en dat de productie van stress-hormonen zoals cortisol en adrenaline vermindert. Behalve dan bij die mensen bij wie het om een of andere reden precies omgekeerd verloopt. Tijdens de werkuren functioneren ze prima, maar zodra de knop naar ‘vrije tijd’ wordt omgedraaid, begint hun lichaam tegen te stribbelen en worden ze ziek.

De omschakeling van het vaste werkritme en strakke deadlines naar een aantal dagen zonder die structuur is voor veel mensen lastig. De structuur en (werk)druk onderdrukt allerlei ziektes die latent al in het lichaam aanwezig zijn. Maar valt die druk weg, dan krijgen de virussen ruimbaan.

Oplossing voor vrijetijdsziekte

Wat is de oplossing? Doorwerken? Neen, er zijn heel wat goeie argumenten om vrijetijdsziekte serieus aan te pakken. De verbetering van je levenskwaliteit is daarvan niet het minste. Waarom zou je dat kostbare stukje eigen tijd blijven inleveren, tijd die onmisbaar is om tot rust te komen, jezelf te ontplooien, je sociale leven uit te bouwen? En dan is er nog je gezondheid: vrijetijdsziekte is een duidelijk signaal dat je lichaam de opgestapelde stress niet meer aankan. En wie dat signaal systematisch negeert, betaalt hiervoor vroeg of laat deprijs. En die kan erg zwaar zijn: burnout of een hartinfarct. Wie kent niet het verhaal van de werknemer die na 40 jaar trouwe dienst – niet één keer ziek geweest! – met pensioen gaat en een week later omvalt?

Wat kun je dan wel doen. Om te beginnen is bewustwording heel belangrijk. Vrijetijdsziekte bestrijd je niet pas in je vrije tijd, maar juist voordien op het werk. Wil je er wat aan doen, dan moet je er echt werk van maken, anders verandert er niets.

Van belang is om de overgang tussen werk en privé minder groot te maken. Dat betekent dat je streng zult moeten zijn, voor je werk en voor jezelf. Werkstress en werkdruk is op zich niet erg, maar het moet niet continue zijn. Daarbij zul je de werkdruk in de laatste dagen voor een vakantie langzaam moeten afbouwen (wie doet niet juist het omgekeerde?) zodat je lichaam zich langzaam kan aanpassen aan een periode van rust. De overgang van werk naar vakantie is dan vele malen kleiner.

Spaar je vrije dagen niet allemaal op tot één of enkele momenten in het jaar. Je lichaam heeft veel vaker een moment van ontspanning nodig. Als jouw weekenden bol van de (sociale) verplichtingen staan, waarom neem je dan niet af en toe door de weeks een vrije dag op? Je zult je veel alerter voelen, en onderzoek heeft aangetoond dat mensen die te weinig vrij nemen minder efficiënt werken. Ook gedurende de werkdag is het verstandig om regelmatig pauzes te nemen. Zorg dat je lichaam gedurende de dag, week, maand steeds (micro) pauzes krijgt. Dat is beter dan acht uur stijf van de spanning en dan abrupt naar huis.

Creëer een vloeiende overgang tussen je werkdag en je vrije avond of weekend (of vakantie). Ga je van het werk naar huis, loop dan een extra blokje om door een groene omgeving. Wat ook kan is een tussenstop bij de sportschool. Anderen zijn weer gebaat bij een mini-meditatie (dat kan zelfs in de trein). Je komt veel rustiger thuis en hebt veel meer positieve aandacht voor je naasten.

Zet het werk van je af als je vrij bent. Dat begint op je vrije avonden. Doe je dat niet dan staat de boog inderdaad altijd gespannen tot je met vakantie gaat. Door iedere avond echt los te koppelen en de zorgen over het werk van je af te zetten, komt je lichaam tot rust en doet kracht op voor de volgende dag. De overgang naar een periode van vakantie is dan ook veel minder groot.

Maak je vrije tijd actiever. De overgang van een drukke werkomgeving naar een rustige kun je aanpakken door je werk minder gestresst te maken, maar kan ook door je vrije tijd (op een ontspannen manier) wat drukker te maken. Dat kan door een boeiende hobby, waardoor je je ook niet meer alleen met je werk identificeert. Maar in plaats van een strandvakantie kun je ook kiezen voor een actieve vakantie met veel sport en beweging. Je houdt dan veel meer structuur in je vrije tijd en zal je lichaam daar beter op reageren dan twee weken stilliggen op het strand in de zon (hoe aanlokkelijk dat ook klinkt).

Heb jij nog tips, laat die dan achter als reactie op dit artikel.