Angst is een slechte raadgever. Het is ons met de paplepel ingegoten. Maar is dat wel altijd zo? Als je tijdens een vakantiewandeling langs een ravijn loopt, is jouw angst die jou dichter langs de bergwand laat lopen dan een slechte raadgever? Als je niet bij een rood licht oversteekt uit angst overreden te worden, is dat dan een slechte raadgever? Als je bij brand een gebouw uit rent, is angst dan een slechte raadgever? Als je extra goed je best doet op je werk uit angst dat je anders bij de volgende reorganisatieronde op de schopstoel zit, is angst dan een slechts raadgever?
Ik denk dat angst meestal een heel goede raadgever is. En de één zal misschien sneller ergens bang voor zijn dan iemand anders. Dus of je angst, in de mate zoals jij hem ervaart, altijd terecht is, dat is de vraag. Maar als jij angst ervaart en daarnaar handelt, dan is dat voor jou in ieder geval meestal de juiste reactie.
Ook als je onterechte angst ervaart, een fobie, dan is het meestal helemaal niet bezwaarlijk om daarnaar te handelen. Angst voor spinnen? Dan ga je ze toch uit de weg. Angst om met een auto door tunnels te rijden? Dan rij je toch een andere route ook al is dat ‘om’.
Volgens mij is het goed om je angsten te kennen, herkennen en erkennen. Dan kun je zelfs nog kijken of al die angsten wel terecht zijn, maar als ze voor jou reëel zijn dan is het vaak prima mogelijk om die angsten als raadgever te gebruiken en je leven zo in te richten dat je jouw angsten uit de weg gaat of de nodige voorzorgsmaatregelen te nemen.
Je zorgen maken komt voort uit de angsten die je hebt, de angst voor verschrikkelijke dingen die nog gaan gebeuren, zorgen of je de rekeningen deze maand allemaal wel kunt betalen, of je kind wel zal slagen voor het zwem- of rijexamen, zorgen of jouw dak het wel gaat houden bij de volgende storm, zorgen of de trein wel op tijd zal vertrekken. Zorgen te over.
Het vervelende van zorgen is dat ze je niets opleveren. Waar angst je een handelingsperspectief geeft, geven zorgen je alleen maar een staat van permanente alertheid en opwinding. Zorgen leveren je niets op omdat ze niets aan de situatie veranderen. Waar angst je ertoe brengt te vluchten of te vechten of om voorzorgsmaatregelen te nemen (je dak versterken, goed leren voor een examen, sparen voor een financiële tegenslag) helpen zorgen je niets verder en maken ze allen maar dat je s-nachts wakker ligt in je slaap.
Zorgen maken of je je werk wel af krijgt? Nutteloos. Beter besteed je die tijd dat je je zorgen maakt aan het daadwerkelijk iets doen aan de situatie die je mentaal dwarszit. Heel vaak komen zorgen namelijk helemaal niet uit, of in ieder geval in veel mindere mate dan je dacht. Zorgen hebben namelijk de neiging om zichzelf te overdrijven. Zorgen komen voort uit een (terechte of onterechte) angst. In plaats van je zorgen te maken zou je die angst moeten omarmen en gebruiken om daar iets mee of aan te doen. Laat die zorgen dan maar lekker zitten. Angst=goed, zorgen≠goed.