Het is alweer een tijdje geleden dat ik een workshop gaf bij een grote financiële dienstverlener in dit land, waar “unplugged” de nieuwe werkvorm wordt. Dat betekent daar voornamelijk dat je losgekoppeld wordt van je vaste werkplek, iedere dag op zoek mag naar een leegstaand bureau, dat de werktijden flexibeler worden, de documentatie gedigitaliseerd en dat iedereen met een mobieltje rondloopt. Unplugged is in dat geval vooral draadloos en papierloos. Een concept waar overigens naar mijn mening helemaal niks mis mee hoeft te zijn.
Communicatieverslaving
Dat bracht mij op een andere vormen van unplugged zijn, in de zin van offline. En ik moet toegeven dat ik alleen al bij het idee daaraan de kriebels krijg. Zoals mensen helemaal van slag kunnen raken als de stroom een uurtje uitvalt en niets in huis het nog doet, of wanneer de televisie of telefoon er onverwacht een avond uitligt door netwerk- of andere problemen. Soms overkomt het offline zijn ons door dit soort incidenten. Maar ik weet dat er velen met mij zijn die leiden aan een communicatieverslaving.
Die verslaving bestaat eruit dat we altijd en overal online zijn. Met laptops, mobiele telefoons, blackberry’s, webacces ben ik dag en nacht bereikbaar. Zelfs als ik op vakantie ben (maar wel bereikbaar) worden volledig geautomatiseerd berichten namens mij naar anderen verstuurd. Bereikbaarheid heeft daarmee voor mij en velen anderen een bepaalde status gekregen (al doe je er tegenwoordig pas echt toe als je onbereikbaar bent), maar meer nog dan dat is het een verslaving.
Gevolgen van een online bestaan
Gevolg is wel dat ik afkickverschijnselen vertoon, echt waar, als ik eens niet bij mijn mail kan of als de telefoon geen verbinding heeft. Wie herkent het niet dat je van de bank afspringt wanneer je in een (goed) gesprek met je partner bent en je op de achtergrond het onmiskenbare geluid van een binnenkomende e-mail hoort? Dat we de telefoon opnemen tijdens een goed gesprek is al heel wat meer ingeburgerd, maar eigenlijk net zo vreemd.
Een ander gevolg is, dat we door alle communicatieapparatuur om ons heen gewoon dag en nacht aan het werk zijn. Werk en privé vloeien naadloos in elkaar over, maar de balans tussen beiden is soms ver te zoeken. Die balans valt soms alleen te herstellen door rigoureus op de ‘uitknop’ van al die apparaten te drukken. Door simpelweg onbereikbaar te zijn voor de buitenwereld, al is dat maar een uurtje, en ‘real-life’ beschikbaar te zijn voor jezelf of de mensen direct om je heen.
Unplug
Ik heb daarom besloten wat vaker unplugged te zijn, soms een uurtje, soms een hele dag (langer durf ik nog niet aan). Daarom heb ik deze weblog ook op een ouderwets notitieblok achter in de tuin met een pen geschreven, om het later pas uit te typen en online te zetten. Daarom heb ik vanochtend in de trein mijn mini-notebook niet opengeklapt om aan mijn nieuwe boek te werken, maar heb ik uit het raam gestaard naar de koeien in het weiland en naar de mensen om mij heen. Daarom zet ik straks de televisie niet aan, maar ga ik met mijn vriendin en zoontje een spelletje monopoly aan tafel doen. Zonder hitserig mobieltje of hijgend e-mailapparaat in de buurt. Echte onverdeelde aandacht voor de mensen die mij dierbaar zijn. Durf jij vandaag nog offline te gaan en aan wie of wat ga jij je aandacht dan geven?