Het is je gelukt. Na al die brieven die je de afgelopen tijd hebt verstuurd ben je eindelijk uitgenodigd voor een sollicitatiegesprek. De eerste horde heb je genomen en overwonnen. Maar nu sta je voor de schone taak om jezelf te presenteren in levende lijve. Een sollicitatiecommissie zal je doorzagen over je motivatie voor de functie, je ervaring, kennis en vaardigheden, je ontwikkelpunten en ga zo maar door. Des te frustrerende is het als je na dat gesprek dan ook te horen krijgt dat ‘je het niet geworden bent’. Want vanaf dat moment begint het hele proces van brieven schrijven en wachten op een uitnodiging weer van voor af aan.
Zelf heb ik menig sollicitatiegesprek gevoerd. Zowel in de rol van kandidaat (ik hop gemiddeld eens in de vier, vijf jaar) als in de rol van lid van de sollicitatiecommissie bij het aannemen van nieuwe mensen. Ook ik heb dus behoorlijk wat afwijzingen te verwerken gekregen, maar heb ik ook heel wat mensen zelf met een vervelende boodschap moeten opbellen. Een afwijzing is nooit leuk. Niet om te geven en ook niet om te krijgen. Maar het hoort er simpelweg wel bij. Statistisch word je in een procedure waarin je ook nog eens op gesprek komt (dus nog even los van de brievenselectie) ten minste drie a vier keer afgewezen voordat je een keer positief bericht krijgt. Dat als preventieve relativering van iedere afwijzing die je in je leven nog gaat krijgen.
In willekeurige volgorde een aantal van mijn persoonlijke observaties en aanbevelingen:
1. Bereid je voor. Verdiep je in de vacature en organisatie, maar ook in je eigen kennis en vaardigheden. Je weet dat de sollicitatiecommissie gaat vragen naar je motivatie, je sterke en verbeterpunten en voorbeeldprojecten uit het verleden. Zorg dus dat je die paraat hebt. Er zijn talloze websites en boeken over de voorbereiding op een sollicitatiegesprek. Het kan geen kwaad om daar eens te kijken en je voor te bereiden op de meest voorkomende vragen.
2. Kleed je representatief. Denk goed na over wat je aantrekt. Een (mantel)pak is soms handig, maar zorg dan wel dat die goed zit, niet versleten is en dat er bijvoorbeeld geen vlekken in je kleren zitten. Een keer je schoenen poetsen kan ook geen kwaad. In een jong en hip bedrijf kleed je je natuurlijk ook zo. In een wat formeler bedrijf kleed je je formeel. Zo simpel is het. Veel te vaak heb ik kandidaten langs zien komen die hierop bij binnenkomst al afvielen. Wie zich qua kleding al niet goed verzorgd, verzorgd zijn werk vast ook niet goed. Die achterstand loop je tijdens het gesprek zelden weer in.
3. Blijf jezelf. Verdiep je in het profiel van degene naar wie het bedrijf op zoek is, maar blijf wel dicht bij jezelf. Niets zo erg dan aangenomen worden op een baan die niet bij je past. Daar wordt de werkgever en jij doodongelukkig van. Presenteer je je zoals je bent, dan is het ook niet erg als je wordt afgewezen. Dan paste de baan kennelijk niet bij jou. Dat neemt niet weg dat je natuurlijk je kennis en vaardigheden niet minder hoeft voor te spiegelen dan ze zijn. Je moet dus zeker wel je best doen tijdens een sollicitatiegesprek, maar doe je daarbij niet compleet anders voor dan je in werkelijkheid bent.
4. Neem het niet persoonlijk. De kans dat je wordt aangenomen is met de uitnodiging voor een gesprek reëel geworden. Maar dan nog ben je vaak één van de vier of misschien wel meer mensen die hun zinnen op diezelfde baan hebben gezet. De kans dat je niet wordt geselecteerd is dus drie keer zo groot dan de kans dat je wel wordt uitverkoren zoals ik hiervoor al aanstipte. Je kwaliteiten zijn al beoordeeld met je brief en cv. Het gesprek draait dan ook vooral op de juiste klik. …En die is er, …of die is er niet. Laat je hoofd dus niet hangen en ga gewoon door als de klik er deze keer niet was.
5. Bel na. Spreek altijd nog even met iemand van de sollicitatiecommissie na. Wat is hen opgevallen aan jou, zowel in positieve als in negatieve zin. Hebben zij adviezen aan jou voor een volgende keer. Ook al ben je het niet met ze eens, je leert er altijd van. Het is aan jou of je iets met die adviezen doet. Kwam je bijvoorbeeld wat verlegen over maar is dat ook jouw persoonlijkheid, dan hoef je dat echt niet te veranderen in een volgend gesprek. Dat is dan immers niet jouw beste punt. Bij je ontwikkelpunten kun je een volgende keer dan wel noemen dat je soms wat meer op de voorgrond mag treden. Dan doe je helemaal aan het juiste verwachtingenmanagement.
