Laten we eerlijk zijn tegen elkaar. Er zijn maar weinig mensen die niet moeten werken. En daarmee dus letterlijk een werkslaaf zijn. Je bent immers niet vrij om niet te werken. Hoe leuk je je werk ook vindt.
Stel jezelf de vraag, kan ik zonder voorbehoud stoppen met werken? Hoogstwaarschijnlijk is het antwoord nee. Want iedereen heeft rekeningen te betalen en het geld om dat te kunnen doen komt niet vanzelf aanwaaien. Daarvoor zul je toch een tegenprestatie moeten leveren die de meesten als ‘werk’ zullen betitelen. Dat kan anders zijn wanneer je de hoofdprijs in de loterij hebt gewonnen of een flinke erfenis op je rekening bijgeschreven hebt gekregen. Voor de meeste mensen gaat die vlieger echter niet op.
Slaaf van je werk ≠ Slaaf van je baan
Daarmee ben je nog geen slaaf van je huidige baan of je huidige baas. Het staat je immers altijd vrij om naar een andere baan te solliciteren. Maar je bent wel een slaaf van werk. Zelfs als ZZP’er of misschien wel juist als ZZP’er omdat je bron van inkomsten een stuk onzekerder is dan wanneer je werkslaaf in loondienst bent.
Natuurlijk is deze benaming van je baan nogal negatief geladen, maar daarom niet minder waar. Als je googled op werkslaaf kom je ook vrijwel niets tegen. Wat eigenlijk heel raar is. Want alhoewel ik al jaren pleit voor meer plezier in je werk en hoe je daar ook zelf heel veel invloed op hebt, wordt het werk door heel veel mensen als weinig plezierig ervaren. Toch wordt het als zo vanzelfsprekend ervaren dat je iedere (werk)dag weer met frisse (tegen)zin aan de slag gaat. Zoals het een goede werkslaaf betaamt.
Op weg naar een werkslaafvrij leven
Waarom begin ik hier dan over? Welnu, in het boek van Gerhard Hormann over een hypotheekvrij leven, houdt hij ons een spiegel voor hoe ‘het systeem’ je eigenlijk gevangen houdt in een situatie waarin je je leven lang vastketent aan een schuld met bijbehorende betalingsverplichtingen aan de bank. Dat systeem lijkt zo vanzelfsprekend dat je je eigenlijk niet meer afvraagt of het niet ook anders kan. Gerhard stelt dat dat ten aanzien van je hypotheek inderdaad anders kan.
Bestaat er dan ook zoiets als een ‘werkslaafvrij’ leven? Een leven waarin je niet meer gedwongen, onvrijwillig aan de slag hoeft? Iedere dag in de file naar het werk, aan de slag voor een maandelijks salaris. Een leven waarin je niet of alleen volledig uit vrije wil aan het werk bent?
Ik heb het antwoord niet. Het zal lastig worden zo schat ik in. Maar zoals je jezelf met een hypotheekvrij leven financieel minder afhankelijk maakt en toe kunt met een minder hoog maandelijks inkomen, zo zijn er meer mogelijkheden om jezelf minder ‘slaaf’ te maken van je werk.
Teun van de Keuken startte in 2005 een chocoladelijn die volledig ‘slaafvrij’ zou moeten zijn. Al snel moest hij constateren dat die claim erg lastig waar te maken was, dus sindsdien is Tony’s Chocolonely ‘op weg naar slaafvrije chocolade’. Misschien is dat ook wel de aanpak die je voor je werk zou moeten volgen, niet ineens slaafvrij, maar ‘op weg naar’ een werkslaafvrij bestaan. En niet pas als je de pensioengerechtigde leeftijd van 67 hebt bereikt.
Wat vind jij?
Hoe zie jij dat voor je? Voel jij je een slaaf van je werk? Vind je dat erg of heb ik je dat negatieve gevoel nu pas aangepraat? Helpt het als je misschien maar deeltijd-werkslaaf bent (zoals zoveel mensen nog maar drie of vier dagen in de week werken)? Helpt het als je de mogelijkheden van Het Nieuwe Werken ten volle kunt benutten (het voelt anders om te werken op kantoor dan thuis of in de Starbucks)? Kun jij je vaste lasten zover naar beneden terugbrengen dat je niet meer moet werken voor het geld maar echt uit vrije wil aan de slag gaat? Of kies je er dan voor om je werk achter je te laten en je tijd aan andere zaken te besteden?